Kreirano Wednesday, 06 March 2019
Najnovija studija o procjeni uticaja na okoliš za izgradnju crpne hidroelektrane “CHE Vrilo” puna je pravnih i stručnih propusta, a upitna je i sama ekonomska održivost projekta te imovinski odnosi, naveli su, između ostalog, brojni učesnici javne rasprave o ovom dokumentu koja je održana u srijedu, 16. Januara 2019. godine u Tomislavgradu.
Javnu raspravu, koja je preduslov za izdavanje okolišne dozvole, organizovalo je Federalno ministarstvo
okoliša i turizma. Njoj su prisustvovali predstavnici “Elektroprivrede Hrvatske Zajednice Herceg Bosne” d.o.o. Mostar (JP EP HZ HB), predstavnici Ecoplana d.o.o. koji su izradili studiju, njihovi partneri iz Elektroprojekta d.o.o., Zagreb, te predstavnici nevladinog sektora i brojni građani.
Nakon prezentovanja dokumenta, predstavnici Centra za životnu sredinu koji su zajedno sa kolegama iz Arhus centra BiH prisustvovali raspravi, iznijeli su niz primjedbi na studiju i postupak, poput nepoštovanja odredbi ESPOO konvencije o prekograničnom uticaju na okoliš, a prema kojoj su se države članice Konvencije usaglasile da će jedna drugu obavijestiti o određenim aktivnostima koje mogu imati uticaj na okoliš “u ranoj fazi planiranja” takve aktivnosti. Kao članica ove Konvencije, i BiH je dužna obavijestiti i uključiti u postupak sve zainteresovane strane. Međutim tokom debate, otkriveno je da nadležno ministarstvo tek treba da uključi Hrvatsku kao stranu od interesa u postupku, s obzirom da postoji mogućnost da će Hrvatska biti ekološki pogođena tokom implementacije projekta.
“Pored navedenog, najnovija studija je veoma čudno prikazala obezbijeđivanje ekološki prihvatljivog protoka koji prema Zakonu o vodama FBiH treba da obezbijedi očuvanje prirodne ravnoteže i ekosistema uz vodu,” naveli su iz Centra za životnu sredinu.
Na raspravi su postavljena i otvorila se pitanja koja nisu u vezi sa samom studijom uticaja na okoliš, već o imovinskim pitanjima i ekonomskom održivošću projekta. Mještani sela Kovači koje se nalazi na lokaciji planiranog projekta CHE Vrilo su izrazili nezadovoljstvo načinom njihovog informisanja i uključivanja u ranim fazama planiranja kako to podstiče Arhuska konvencija. Smatraju da će biti oštećeni i da će imati samo štetu kao što se to desilo zajednicama oko Buškog jezera.
Ovoj raspravi prethodile su dvije javne rasprave vezane za istu tematiku, tokom kojih je studija dva puta odbačena, jer oba puta nije bila pripremljena u skladu sa zakonskim odredbama i administrativnim standardima, niti izrađena u smislu primjene dobre prakse. Tražena su dodatna istraživanja za koje su plaćene konsultantske usluge u iznosima od 400.000 KM i 160.000 EUR a kredit koji je po riječima predstavnika JP EP HZ HB već aktivan, obezbijedila je Njemačka razvojna banka KfW .
Štaviše, zbog pravnih i tehničkih propusta, Agencija za vodno područje Jadranskog mora je nekoliko godina uzastopno odbijala izdati takozvanu “vodnu saglasnost,” a što je još jedan, preduslovni pravni dokument potreban za izdavanje okolišne dozvole. Tokom punih osam godina, podnosilac zahtjeva ima poteškoće u ispunjavanju postavljenih zakonskih odredbi u procesu pribavljanja okolišne dozvole, a jedna od njih je sprovođenje i predstavljanje adekvatne studije o procjeni uticaja na okoliš. Vidno emocionalno uznemireni i veoma zabrinuti, prisutni građani, uzastopno su postavljali ozbiljna pitanja u vezi sa cjelokupnim projektom. Interes za debatu i diskusiju o studiji bio je jasan, iako, kao što se moglo čuti iz komentara učesnika, mnogi zainteresovani mještani i predstavnici lokalnih zajednica nisu bili na vrijeme i adekvatno informisani o vremenu i mjestu održavanja ove javne rasprave što predstavlja i povredu Arhuske konvencije. Podnosilac zahtjeva svakako će morati dostaviti uvjerljivije razloge i opravdanja zašto bi se trebala izgraditi crpna hidroelektrana “CHE Vrilo”, uprkos očekivanom negativnom uticaju na okoliš i uprkos očiglednoj zabrinutosti lokalne zajednice i protivljenju nevladinih organizacija.
Ovaj članak izrađen je uz finansijsku podršku Evropske unije. Njegov sadržaj je isključiva odgovornost Eko BiH projekta i ne odražava nužno stavove Evropske unije.