Edukacija na temu spalionica otpada u Bosni i Hercegovini održana je tokom sedmice u organizaciji udruženja Eko Forum Zenica. Edukacija je organizovana na zajedničku inicijativu udruženja – članica Eko BiH mreže i realizirana je uz podršku projekta “Misli o prirodi!”, kojeg implementira Centar za promociju cilvilnog društva, a finansijski podržava Švedska.
Da li su spalionice otpada održivo rješenje kakvim se predstavljaju javnosti u Bosni I Hercegovini? Da li se izgradnjom spalionica zapravo društvo “rješava otpada” i smanjuje emisije gasova sa efektom staklene bašte?
Ovo su neka od ključnih pitanja na koje je odgovore ponudila edukatorica Milica Končar, diplomirana biološkinja i dugogodišnja aktivistkinja na temi otpada u Bosni i Hercegovini. Oko 15 učesnika iz ekoloških organizacija imali su priliku saznati više opštih informacija o spalionicama otpada, historijatu i tehnologijama koje se koriste, kao i zanimljivoj terminologiji tj. šta se sve naziva i podrazumijeva pod spalionicama otpada. Pored toga, data je šira slika u vezi sa projektima spalionica u EU – od zatvaranja pogona spalionica u zemljama EU s jedne strane, do sve intenzivnijeg razvoja projekata spalionica u zemljama u razvoju (poput BiH) s druge strane.
Štetni uticaji spalionica otpada na životnu sredinu podrazumijevaju emisije dioksina i furana, proizvodnju i odlaganje (taložnog i lebdećeg) pepela te u određenoj mjeri i emisije gasova sa efektom staklene bašte, što je nepovoljno po životnu sredinu i klimu. Osim toga, investitori često najavljuju korištenje odnosno spaljivanje komunalnog otpada iz lokalnih zajednica – ali se zapravo radi o drugačijem scenariju: ili o uvozu otpada iz inostranstva ili o upitnim vrstama otpada, koji u sebi sadrži organske ili toksične materije, a koje spaljivanjem prouzrokuju još veću štetu po okoliš.
Problemi koje uzrokuju spalionice otpada su višestruki i nažalost u Bosni I Hercegovini postoji nekoliko primjera loših praksi kada su u pitanju: paušalne, neprecizne i ponekad lažne informacije koje se prezentuju javnosti, studije opravdanosti i uticaja na životnu sredinu veoma upitnog kvaliteta, nepostojanje monitoringa emisija i sl. S tim u vezi, na radionici su bili prisutni i aktivisti iz lokalnih zajednica pogođenih problemom izgradnje spalionica, koji su sa učesnicima podijelili svoja iskustva i aktuelnosti u akciji protiv izgradnje spalionice u svojim zajednicama.
Time je data i praktična slika nepovoljnog djelovanja spalionica otpada na konkretnim primjerima opština Bosanski Petrovac, Vlasenica, Zvornik i Lopare.
Zajednička poruka koja je prenesena na radionici jeste da se vrlo oprezno pristupi ovoj problematici, posebno u lokalnim zajednicama u kojima su ovi projekti već najavljeni od strane investitora i/ili jedinica lokalne samouprave. Javnost mora biti pravovremeo upoznata sa svim planovima, informacijama i konsultacijama u vezi sa projektima spalionica otpada, a lokalni aktivisti i organizacije bi trebali zahtijevati transparentno učešće i pravovremeno reagovati na sve okolnosti kroz pitanja, primjedbe i komentare investitoru i relevantnim institucijama koje izdaju dozvole za izgradnju spalionica.
Praktični koraci, procedure i zakonodavstvo predstavljeni su učesnicima, kao i raspoloživost i podrška mreže Eko BiH u slučaju pojave interesa za projektima spalionica otpada u lokalnim zajednicama u BiH.
Ova aktivnost realizirana je uz podršku projekta “Misli o prirodi!” kojeg implementira Centar za promociju civilnog društva, a finansijski podržava Švedska.